Renta socjalna i orzeczenie stopnia niepełnosprawności to dwie kwestie ze sobą związane. Wydaje się jednak, że w niektórych sytuacjach znaczny stopień niepełnosprawności może być przeszkodą dla danej osoby. Takie orzeczenie może bowiem utrudniać np. znalezienie pracy czy inne aktywności społeczne. Z drugiej strony nieraz osobie chorej potrzebna jest renta socjalna, by zapewnić sobie podstawowe potrzeby bytowe. Warto poznać niuanse związane z tymi zagadnieniami.
Warunki przyznania renty socjalnej
Prawo do renty socjalnej przysługuje w sytuacjach określonych przez ustawę z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej. Aby otrzymać to świadczenie, dana osoba musi zostać uznaną za całkowicie niezdolną do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu. Owe naruszenie z kolei musi powstać w konkretnych okolicznościach:
- przed ukończeniem 18. roku życia lub
- w trakcie nauki (w szkole lub szkole wyższej) – do 25. roku życia albo
- w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury.
Lekarz orzecznik ZUS-u ustala całkowitą niezdolność do pracy dla danej osoby – która nie może podjąć jakiejkolwiek pracy.
Warto także dodać, że zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS niezdolna do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej (z powodu naruszenia sprawności organizmu) – i nie rokuje odzyskania tej zdolności. Całkowita niezdolność do pracy to brak zdolności wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowa niezdolność – brak zdolności do podjęcia pracy zgodnej z kwalifikacjami. Koniecznie taką niezdolność musi określić lekarz orzecznik ZUS-u, jest to podstawą do przyznania renty socjalnej.
Zobacz też: Renta na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności
Umiarkowany stopień niepełnosprawności
Należy zaznaczyć, że (zgodnie z licznymi orzeczeniami Sądu Najwyższego) niepełnosprawność nie jest równoznaczna z całkowitą niezdolnością do pracy. Niepełnosprawność to bowiem trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania zadań społecznych (w tym wykonywania pracy) z powodu stałego albo długotrwałego naruszenia organizmu.
Jak więc widać, niepełnosprawność będzie wiązała się z innymi świadczeniami. Mają one na celu wspomóc daną osobę, ale także umożliwić jej dalszą egzystencję – w tym także podjęcie pracy oraz aktywne życie w społeczeństwie.
Zgodnie z ustawą o rencie socjalnej orzeczenie lekarza orzecznika ZUS-u o całkowitej niezdolności do pracy i do samodzielnej egzystencji jest traktowane jako orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy – jak orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, natomiast orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy – jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Trzeba jednak pamiętać, że nie ma miejsca sytuacja odwrotna.
Decyzja orzecznika ZUS-u
Z powyższych rozważań wynika, że orzeczenie o niepełnosprawności nie wpływa bezpośrednio na decyzję i stanowisko lekarza orzecznika ZUS-u. Określenie znacznego stopnia niepełnosprawności nie oznacza utraty renty socjalnej. Jeśli jednak osoba chora podejmie pracę, ZUS może w konsekwencji uznać, że nie jest faktycznie całkowicie niezdolna do pracy – i pozbawić prawa do renty.
Warto więc rozważyć, czego oczekujemy. Wprawdzie stopień niepełnosprawności nie ma jednoznacznego związku z prawem do renty socjalnej, jednak ZUS postępuje w różny sposób. Z jednej strony więc mamy starania o podjęcie pracy i aktywności społecznej, ale z drugiej – walkę o świadczenia, które chorym się należą.
Artykuł powstał we współpracy z PrawoZus.pl
