Rozpuszczalniki organiczne stanowią podgrupę rozpuszczalników. Większość z nich jest szkodliwa dla naszego zdrowia, a niektóre nawet bardzo.
Czym są rozpuszczalniki organiczne?
Rozpuszczalniki organiczne to grupa związków organicznych o zbliżonych właściwościach fizycznych i chemicznych. Zalicza się do nich następujące grupy związków chemicznych: alkohole, glikole, ketony, etery, benzynę, chlorowce, pochodne węglowodorów alifatycznych, dwusiarczek węgla, benzen i jego pochodne oraz terpentynę.
Nie wdychaj!
Rozpuszczalników najczęściej używa się w przemyśle, do odtłuszczania oraz czyszczenia. Jednak niektóre wchodzą w skład fab i klejów. Ich działanie na ludzki organizm jest wysoce destruktywne, dlatego klasyfikuje się je jako substancje niebezpieczne.
Któż z nas nie lubi zaciągnąć się zapachem benzyny? I o ile jeden wdech nie spowoduje spustoszenia w naszym organizmie, o tyle dłuższe wdychanie benzyny może mieć katastrofalne skutki. Wdychanie benzyny stanowiącej 1-2% objętości powietrza przez kilka minut może wywołać ciężkie objawy zatrucia ze śpiączką włącznie. Podobne objawy spowoduje wypicie kieliszka benzyny.
Do naszego ciała rozpuszczalniki dostają się w ten sam sposób – przez płuca i skórę. Większość rozpuszczalników organicznych powoduje również podobne symptomy zatrucia. Dzielą się one na poważne i przewlekłe. Do tych pierwszych należą: ból głowy, mdłości oraz zmęczenie. Długotrwałe przebywanie w oparach rozpuszczalników może prowadzić do urazów mózgu oraz układu nerwowego.
Objawami prowadzącymi do przewlekłych schorzeń należy: utrata pamięci, nerwowość i poirytowanie, a w dłuższym czasie, depresję. Niektóre rozpuszczalniki mogą powodować nawet nowotwory oraz wpływać na prawidłowy przebieg ciąży (wady płodu).
Uwaga pożar!
Większość rozpuszczalników organicznych jest bardzo łatwopalna, a ich opary, połączone z powietrzem, tworzą niebezpieczne mieszanki. Rozpuszczalniki organiczne należy stosować ostrożnie. Do produktów zawierających rozpuszczalniki pod żadnym pozorem nie należy zbliżać się z otwartym ogniem. Byle iskra może doprowadzić do katastrofalnego w skutkach wybuchu.
Bezpieczeństwo podstawową zasadą
W przypadku pracy z niebezpiecznymi substancjami należy przestrzegać zasad BHP. Przedstawiamy kilka praktycznych porad, których stosowanie pomoże uniknąć niebezpiecznych sytuacji.
- Korzystanie ze szkodliwych rozpuszczalników ogranicz do minimum
- Unikaj używania otwartego ognia w okolicy magazynowania rozpuszczalników
- Zadbaj o odpowiednią wentylację
- Nie wdychaj oparów!
- Używaj sprzętu do ochrony dróg oddechowych
- Nigdy nie czyść skóry przy użyciu rozpuszczalnika
- Chroń oczy przed zachlapaniem.
Czasem niestety dochodzi do sytuacji, w której doszło do kontaktu ciała z rozpuszczalnikiem. W takim przypadku należy natychmiast wezwać lekarza i podjąć czynności ratunkowe. W zależności, czy doszło do zatrucia oparami, czy skażenia ciała, pierwsza pomoc wygląda nieco inaczej. Jeżeli ranny zatruł się oparami i nie stracił przytomności wskazane jest podanie 100-200 ml płynnej parafiny i 30 g soli glauberskiej. W żadnym wypadku nie należy podawać mleka, oleju rycynowego czy tłuszczów.